Szkola Frankfurcka - XXVIII

 opublikowano 22/02/2021 - 13:36

Poza opisana w poprzednim odcinku tego cyklu politycznie zorganizowana mlodzieza w Stanach Zjednoczonych  burze kontestacyjna  lat  1960' tworzyli rowniez ludzie nalezacy do "Beat Generation" oraz hippiesi. Ci ostatni kolorowi ludzie protestu zyskali tez popularnosc poza Ameryka. Motywacja ich wszystkich wynikala z warunkow, w ktorych zyli, a moze lepiej, z warunkow takich jak je postrzegali. Ksiazki Herberta Marcusego wcale im do tego nie byly potrzebne i prawde mowiac oni ich nie czytali.

Zaczac mozna od tego, ze Marcuse byl starszakiem, urodzil sie w 1898 r. i w II-ej polowie lat 1960'  wszedl w wiek emerytalny. Zarowno beatnicy, jak i hippisi mieli swoich wlasnych idoli, znacznie od Marcusego i operujacego jezykiem i symbolami dla nich zrozumialymi. Najstarszy z ideologow mlodziezy, William S. Burrougs urodzil sie  w 1914 r.  i byl o 16 lat starszy od  Marcusego, Jack Kerouac urodzil sie w 1922 r. i byl starszy od Marcusego o 24 lata,  Allen Ginsberg urodzil sie w 1926 r. i byl mlodszy od Marcusego o 28 lat, zas idol muzyczny ruchu mlodziezowego, Bob Dylan (wlasciwie Zyd nazywajacy sie Shabtai Zisl ben  Avraham - nazwisko zmienil w 1962 r.) urodzil sie w 1941 r. i byl starszy od Marcusego o 43 lata. Wypada tez dodac przedstawionego tu wczesniej Toma Haydena, urodzil sie w 1939 r. i byl starszy od Marcusego o 41 lat. Ponizej zdjecie B.Donovana i J.Baez.

Poczatek ideologii  beatnikow dal Allen Ginsberg. Ten Amerykanin zydowskiego pochodzenia i homoseksualista  mial przekonania pacyfistyczne oraz promowal wolnosc seksualna. Jego najbardziej znanym, kluczowym dla ruchu beatnikow, dzielem byl opublikowany w 1956 r. wiersz zatytulowany "Howl" (Wycie). Dzis nalezy on do kanonu poezji amerykanskiej. Sam wiersz mial byc krzykiem protestu i frustracji  pokolenia przeciwko establishmentowi i materialistycznie nastawionemu spoleczenstwu. Sklada sie z trzech czesci, w ktorych kazdy wiersz zaczyna sie od tego samego slowa; podobno na wzor niektorych fragmentow Biblii. W pierwszej czesci jest to "Who" (Kto), w drugiej, "Moloch", a w trzeciej od zdania "I'm with you in Rockland" (Jestem z toba w Rockland). To Rockland to szpital psychiatryczny, w ktorym Autor przebywal przez jakis czas wspolnie z Carlem Solomonem. Caly wiersz byl dedykowany temu pederascie.

Caly wiersz Ginsberga  zaczyna sie od slow: "Widzialem najlepsze umysly mojej generacji  zniszczone przez szalenstwo, glodujace histerycznie nago". Jeden z wersow brzmial nastepujaco: "Ktorzy pozwolil by pie... ich w odbyt swiatobliwi motocyklisci i krzyczeli z radosci".

A spoleczenstwo amerykanskie, z ktorym beatnicy nie chcieli miec cokolwiek wspolnego, bylo w szoku po zrzuceniu bomb atomowych w Japonii. Szukalo spokoju i bezpieczenstwa dla swoich rodzin.

Sztandarowe dzielo dla ruchu beatnikow stworzyl Jack Kerouac. Jest to ksiazka pt. "On the Road" (W drodze)  wydana w 1957 r. Pracowal nad nia kilka lat, a legenda  glosi, ze napisal ja w trzy tygodnie. Nazywano to spontanicznym pisaniem. Sporo w tym pozy.  Zanim ksiazke  wydano, zostaly wyciete najbardziej razace fragmenty majace charakter seksualny. Tak czy inaczej, "W drodze" wlaczono do kanonu literatury amerykanskiej.

"On the Road" zawiera doswiadczenia autobiograficzne i  zostal  w nich umieszczony caly szereg znajomych, tyle, ze pod zmienionymi nazwiskami. Sam tytul wskazuje, ze dzielo nie jest o calym spoleczenstwie amerykanskim, tylko o jego specyficznej, kontestujacej  czesci. Klimat tej ksiazki i zawarte w niej idee w wystarczajacy sposob ilustruja najbardziej znane cytaty:

"Droga jest zyciem".

"Nic za mna, wszystko przede mna, jak to jest zawsze na drodze".

"Jak zawsze, bylem zdziwiony jak latwe jest odchodzenie i jak dobrze sie przy tym czuje. Swiat nagle staje sie pelen mozliwosci".

Niby tak, ale czy podziela to zdanie bardzo mloda dziewczyna, ktora pozostawil sama w ciazy? Rebeliancki mezczyzna tej generacji byl zaprzeczeniem tradycyjnego mezczyzny dbajacego o swoich bliskich.  Nonkonformistyczny swiat, ktorego czesc stanowil zapelniali wloczedzy i narkomani, ale tez meskie prostytutki, niespelnieni poeci i muzycy. Muzyka ideologow "Beat Generation" byl jazz. Znajdziemy wzmianki o tej muzyce zarowno w "Howl" jak i w "On the Road".

Droga, ktora przechodzili rozbitkowie zyciowi nazywani beatnikami byla "zaslana starymi puszkami po piwie i petami po marijuanie". Sam J.Kerouac zmarl z alkoholizmu w wieku 47 lat.

Inny z ideologow beatnikow, W.S.Burroughs byl pederasta. Byl tez narkomanem w niebezpieczniejszej wersji, bral heroine. W 1953 r. napisal autobiograficzna prace pt. "Junkie" (Narkoman). Tworczosc Burroughsa zawierala  elementy mistycyzmu i magii.

Kultem wyzwolenia seksualnego nie ustepowali ludzie innego ruchu kontestacyjnego mlodziezy lat 1960', hippisi nazywani tez "dziecmi kwiatami". Okreslenie "dzieci" nie jest przesada, w ruchu bylo bardzo duzo  nastolatkow w wieku 15-17 lat. Ci w wieku 23-25 mogli uwazac sie za starszakow.

Haslem hippiesow byla wolnosc  milosc i sprzeciw wobec przemocy, glownie przeciwko wojnie. Tez byli nonkonformistami wobec tradycyjnych wartosci. Palili marijuane i brali znacznie grozniejszy LSD. Popularny wsrod nich byl wegetarianizm i wrazliwosc na srodowisko naturalne. Sluchali muzyki psychodelicznej.

Ruch powstal w polowie lat 1960' i w zasadzie nie mial ideologow. Za kogos takiego mogl robic beatnik A.Ginsberg, ktory przylaczyl sie do hippiesow.

Hippiesi potrafili gromadzic duze tlumy.  Poczatkowo ich imprezy jak jak "Human Be-In" w Golden Gate Park w San Francisco w 1967 r. czy festiwal muzyczny w Mointerey gromadzily dziesiatki tysiecy uczestnikow, to juz na  Woodstock Festival w 1969 r. przyjechalo pol miliona osob. Ruch rozprzestrzenil sie po swiecie, , np. w Europie  w  Isle of Wight Festival bylo 400 tys. mlodych ludzi. 

Czlonkowie dwoch opisywanych w tym tekscie ruchow zwykli uczestniczyc w demonstracjach i marszach. Bez inspiracji Marcusego, o ktorym nie slyszeli. A dla porzadku, oba ruchy rozplynely sie na przelomie lat 1960' i 1970'. Wchlonela je kultura glownego nurtu.