dr Edward Sołtys

 opublikowano 15/01/2022 - 02:39 Nadszedl czas zakonczenia  wyjasniania sprawy mariazu Szkoly Frankfurckiej z psychoanaliza. Mozna zaryzykowac teze, ze nie doszloby do niego bez decyzji Maxa Horkheimera, ktorego uprawnienia byly wieksze niz dyrektorow innych instytutow w Niemczech tamtego czasu. Wlaczono psychoanalitykow, ktorych dyscyplina byla dopiero w powijakach, byli slabi instytucjonalnie i mieli niski status w nauce. Institut fur Sozialforschung we Frankfurcie byl pierwsza instytucja, ktora przygarnela freudystow. Bylo to spelnieniem postulatu dazenia do multidyscyplinarnosci, ktorego Horkheimer byl autorem i oredownikiem. Od strony spolecznej na wybor psychoanalizy mialy kontakty obu stron, ktore stanowili Zydzi. Od strony naukowej zawazyl dostrzegalny kryzys marksizmu, za ktory obwiniano ortodoksow, a dokladniej, skostnialy, partyjny marksizm. Czlonkowie Szkoly Frankfurckiej chcieli  zaradzic temu poprzez wysilek intelektualny laczenia bazy z n...

 opublikowano 02/12/2021 - 00:28 G.Lukacs napisal swoja krytyke freudyzmu na poczatku lat 1920-ych, gdy mysliciele Szkoly Frankfurckiej zajmowali sie naprawianiem marksizmu, ktory sie w tamtym czasie skompromitowal. Sam freudyzm nie liczyl sie, byl wtedy sekta. Karl Korsch (1886 - 1961), ktory byl w latach 1920-ych drugim pod wzgledem  prestizu po Lukacsu marksista tamtej dekady napisal swoja krytyke psychoanalizy z pozycji marksistowskich w 1938 r., niemal dekade po mariazu Szkoly Frankfurckiej z psychoanaliza, ktora byla juz rozwinieta i bardziej znana. Ponizej zdjecie mlodego Karla Korscha. Obok zdjecie uczestnikow Erste Marxistiche Arbeitswoche w Ilmenau. Korsch pollezy w dolnym rzedzie piaty od lewej. Po jego lewej rece siedzi jego zona Hedda w bialym swetrze. Korsch zamiescil swoj artykul zatytulowany: "Marksizm a psychologia" w lutowym numerze periodyku "Living Marxism" w 1938 r.  Oprocz S.Freuda zahacza on o Wilhelma Reicha oraz ksiazke Reubena...

 opublikowano  27/11/2021 - 01:44 Gyorgy Lukacs w pierwszej czesci swojej recenzji ksiazki S.Freuda pt. "Psychologia grupowa i analiza Ego" poddal krytyce wyprowadzanie zjawisk spolecznych na poziomie grupy spolecznej, klasy spolecznej czy innych zbiorowosciach. Uwazal, ze jest to niewykonalne, wlasciwie strata czasu. Mozna to przelozyc na odwrotny proces, jakim jest redukcja zjawisk spolecznych do psychologicznych zjawisk wlasciwych jednostce ludzkiej. Na zdjeciach ponizej G.Lukacs mniej wiecej w wieku pisania omawianej recenzji (po lewej) oraz w starszym wieku (po prawej). Czapki zolnierzy w tle na pierwszym zdjeciu wskazuja, ze to czas krotkotrwalej  wegierskiej Republiki Rad, w czasie ktorej Lukacs byl ministrem. W drugiej czesci recenzent zabral sie za nienaukowosc teorii Freuda. Pisze: "(...) Freud dostrzega  sprzecznosci i i nienaukowosc swoich pogladow. Odczuwa, ze systematyczne lekcewazenie mas nie tylko pomija sedno sprawy, ale takze nie jest w s...

 opublikowano 25/11/2021 - 03:03 Zanim doszlo do mariazu Szkoly Frankfurckiej z psychoanaliza, czyli w istocie jej wersji marksizmu z psychoanaliza w  koncu lat 1920-ych niektorzy marksisci wypowiadali sie na temat freudyzmu. Ich zdanie wcale nie bylo pozytywne. Czasem bylo nawet miazdzaco krytyczne. Czolowym przykladem moze byc Gyorgy Lukacs, najbardziej uznawany w kregu powstajacej Szkoly filozof marksistowski. W porownaniu z nim Max Horkheimer w tamtym czasie, a nawet pozniej, prawie po dekadzie, kiedy doprowadzal do wspomnianego  mariazu, to inna liga. Najpierw swoje zdanie na temat freudyzmu Lukacs zawarl w recenzji nowowydanej ksiazki S.Freuda pt. "Massenpsychologie und Ich-Analyse" (Psychologia grupowa i i analiza Ego). Zamiescil ja w gazecie "Die Rote Fahne"  (Czerwony Sztandar) w sierpniu 1922 r. Sama gazeta sluzyla wiernie komunistom. Przez krotki czas Spartakusowi, pozniej Komunistycznej Partii Niemiec. W 1933 r. gazeta weszla w podziemi...

 opublikowano 29/10/2021 - 21:44 Lata 1920-e byly czasem zauwazenia psychoanalizy przez czlonkow Szkoly Frankfurckiej zas na poczatku lat 1930-ch nastapil mariaz marksizmu i psychoanalizy nazywany przez Frankfurtczykow reinterpretacja Marksa i Freuda. Prominentny czlonek Instytutu Badan Spolecznych Leo Lowenthal w wywiadzie przeprowadzonym przez  dyrektora tego Instytutu w latach 1989-1997, Helmutha Dubiela ("I Never Wanted to Play Along: Interviews with Helmuth Dubiel", University of California Press, Berkely 1986 r., str. 50-51) stwierdzil, ze juz w latach 1920-ych wystepowla w Instytucie "fascynacja psychoanaliza" i "idea jej ozenku z materializmem historycznym". Uwazano, ze "teoria psychologiczna" moze dostarczyc elementow laczacych baze z nadbudowa. Wypada przypomniec to co juz napisalem wczesniej, ze dwaj mlodziency Erich Fromm i Leo Lowenthal byli w kontakcie z Friede Reichmann prowadzaca male sanatorium psychoanalityczne. Bywa...

 opublikowano 27/10/2021 - 00:47 Tworcy Szkoly Frankfurckiej mieli  kilka powodow, dla ktorych zdecydowali sie na wlaczenie psychoanalizy do swoich rozwazan. Martin Jay w czwartym eseju w swojej ksiazce skladajacej sie z jedenatu esejow zatytulowanej: "Splinters in Your Eye: Frankfurt School Provocations" (2020) zidentyfikowal cztery motywy "malzenstwa" Marksa i Freuda dokonanego przez myslicieli Szkoly Frankfurckiej. Pierwszym z nich bylo pragnienie dania odpowiedzi na pytanie dlaczego ortodoksyjny marksizm zawiodl w wyjasnieniu/przewidywaniu niepowodzenia rewolucji po zakonczeniu I wojny swiatowej. Duze niezadowolenie wsrod mas bylo, ale nie doprowadzilo do wybuchu rewolucji. Drugim powodem byla niezdolnosc marksizmu do przewidzenia powstania faszyzmu. Faktem jest, ze czlonkowie Szkoly Frankfurckiej po zaadoptowaniu psychoanalizy uzyli jej kategorii do wyjasnienia, jak mogloby sie wydawac, irracjonalnego zachowania robotnikow oraz fenomenu faszyzmu, ...

opublikowano 05/10/2021 - 02:46  Mozna mnozyc przyklady ocen miazdzacych dla S.Freuda i psychoanalizy, nie przeszkodzilo to jednak w  znalezieniu sobie miejsca w nauce i kulturze europejskiej. Calosc czy tylko jakies fragmenty pasowaly innym nurtom i  wykorzystaly to do swoich celow. Nie tylko ze wzgledu sugerowanego przez Frederica Crewsa w "Freud: The Making of an Illusion" (2017): "Statystycznie jest mozliwe, ze czlowiek moze byc tak nieuczciwy i sliski jak Freud, a mimo to znalezc cos prawdziwego". Jak zauwazyl Joel Whitebook: "Czlonkowie Instytutu Badan Spolecznych byli pierwsza grupa filozofow i teoretykow spolecznych, ktorzy potraktowali powaznie psychoanalize". (Whitebook, Joel, "TheMarriage of Marx and Freud: Critical Theory and Psychoanalysis" w Rush, Fred Leland (ed), "The Cambridge Companion to Critical Theory", Cambridge University Press, 2004.) Dlaczego tak sie stalo mozna uzasadniac na kilka sposobow. Zaczne ...

 opublikowano 17/09/2021 - 02:58 Poswiecilem troche odcinkow tego serialu S.Freudowi, mylnie uwazanemu za Zmarlego Giganta Mysli, psychoanalizie i jej uzyciu w ksiazkach E.Fromma i H. Marcuse. Piszac je powstrzymywalem sie od uzywania ostrzejszych sformulowan, mimo ze jakosc naukowa tego kompleksu problemow byla zenujaca i przez to wrecz denerwujaca. Teraz, zaczynajac ciag tekstow na temat roli psychoanalizy w Szkole Frankfurckiej wypadaloby przypomniec w skrocie oszustwo, ktore  w dziejach nauki XX wieku sie dokonalo. Uznalem, ze najlepiej bedzie, jesli przedstawie skrot dokonany przez uczonego systematycznie dobierajacego sie do skory S.Freudowi, psychoanalitykom, ale takze i ich apologetom, ktorzy bywaja nie mniej denerwujacy. Jest to Max Scharnberg, szwedzki akademik z Uppsala Universitet i Orebro Universitet (ten drugi wypaczkowal z pierwszego w 1977 r.). Uczony krytyk wystartowal obiecujaco w 1984 r. swoim doktoratem zatytulowanym: "Mit zmiany paradygm...

 opublikowano 14/09/2021 - 05:16 Pora wrocic do serialu na temat Szkoly Frankfurckiej. Rozstalem sie z nim na dluzszy czas w dniu 29 III 2021 r., kiedy to napisalem odcinek nr XXXII. Pewnie, ze nie proznowalem, tylko nadal zajmowalem sie - i to na powaznie - tym tematem. Kiedy anglojezyczne dzielko pojawi sie na rynku na wiosne przyszlego roku bede zwolniony od zobowiazan i przedstawie do czego przez prawie pol roku doszedlem. W miedzyczasie zatesknilem za czyms nie mniej wciagajacym, a mianowice, jak w mysleniu uczonych Szkoly Francuskiej splotly sie rozne jej czesci skladowe, ktore mozna tez nazwac zrodlami. Ogolnie, uwaza sie, ze wsrod nich sa: "marksizm, filozofia Hegla, psychoanaliza, socjologia, filozofia egzystencjalistyczna i inne dyscypliny naukowe". Wsrod tych ostatnich od reki mozna dorzucic , na przyklad lingwistyke. Do rozplecenia takiego wezla nie wystarczyloby nawet tysiac atletow, ktorzy by zjedli tysiac kotletow. I nawet oni mieliby problem z og...

 opublikowano 29/06/2021 - 18:06 Coraz bardziej odczuwam, ze swiat staje sie dla mnie coraz bardziej obcy. K.Marks wprowadzil do obiegu pojecie alienacji, ktore bardzo dobrze oddaje to zjawisko. Dotyczy to nie tylko jakiegos wycinka rzeczywistosci tylko wielu i stad powstaje wrazenie, ze chodzi o caly swiat. Przedstawie tylko kilka obszarow. Poszedlem dzis do banku, ktorego jestem klientem od 38 lat. Dotad dobrze sie tam czulem, oni mieli zapis wszystkich moich dzialan finansowych z tak dlugiego okresu czasu, zas ja mialem zaufanie do nich, gdyz nigdy mnie nie zawiedli. Dzis poczulem sie zaatakowany. Otoz na ekranie na pol sciany przez cala czas mojej wizyty trwajacej kilkanscie minut powtarzano obraz jakiejs kobiety ubranej na teczowo i napis, ze bank wspiera LGBT. Ze dwa lata temu w budynkach sluzby zdrowia pojawily sie duzy plakaty informujace o czyms tam, a na zdjeciu rozpiera sie czarny czlowiek z biala kobieta. Sytuacja sugeruje, ze sa para. Dlaczego znow mn...